thailand

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကြောင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒေါ်လာ၉၈ ဘီလီယံဘတ်ဂျက်ချထားမှုနှောင့်နှေးမည်

မေလတွင်ကျင်းပမည့် ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကြောင့် အောက်တိုဘာလတွင် စတင်မည့် ၂၀၂၄ ဘတ်ဂျက်နှစ်အတွက် ဘတ်ဂျက် ဒေါ်လာ ၉၈.၃၈ ဘီလီယံ (ထိုင်းဘတ် ၃.၃၅ ထရီလီယံ) သည် လေးလ (သို့မဟုတ်) ငါးလခန့်နောက်ကျမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘတ်ဂျက်ဗြူရိုက ကြာသပတေးနေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါဘတ်ဂျက်သည် ထိုင်းစီးပွါးရေးကိုအဓိကထောက်ပံ့ပေးရန်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းစီးပွားရေးသည် ယမန်နှစ်က တကမ္ဘာလုံးဝယ်လိုအားကျဆင်းခြင်း၊ ပို့ကုန်လျော့နည်းခြင်း၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကျဆင်းခြင်းတို့ကြောင့် ၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ တိုးတက်ခဲ့သည်။ ဖြစ်လာမည့် အစိုးရသစ် ပေါ်လစီအသစ်ကြောင့် ဘတ်ဂျက်ချထားခြင်းကို ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်း Budget Bureau ခေါင်းဆောင် Chalermphol Pensoot ကဆိုသည်။ ဇူလိုင်လတွင်အစိုးရသစ်ဖွဲ့နိုင်လျှင် အစောဆုံး ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ဘတ်ဂျက်သုံးစွဲခွင့်ရရှိနိုင်မည်ဟု သူကဆိုသည်။

မေလ ၁၄ ရက်နေ့ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲသည် ဝန်ကြီးချုပ် ပရာရွတ်ပါဝင်သည့် စစ်ဘက်ကွန်ဆာဗေးတစ်အုပ်စုနှင့် ဘီလီယံနာ ရှင်နဝထရာမိသားစုဦးဆောင်သည့် အတိုက်အခံ Pheu Thai ပါတီတို့ အားပြိုင်မည့် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲဖြစ်သည်။

ကူးယူဖော်ပြခြင်းခွင့်မပြုပါ။
Source: CNA, Reuters
Photo: Reuters

ထိုင်းသို့ ပြောင်းရွေ့အခြေချရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည့် ရုရှားနိုင်ငံသားများ

ယမန်နှစ် ရုရှား-ယူကရိန်း စတင်ဖြစ်ပွားသည့် အချိန်မှ စတင်၍ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေချရန် ကြိုးပမ်းလာခဲ့သည့် ရုရှားနိုင်ငံသား အရေအတွက်မှာ တစစဖြင့် တိုးပွားလာနေခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကိန်းဂဏန်းအားဖြင့် အတော်များနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ရုရှားနိုင်ငံသားများသည် စစ်မှုမထမ်းမနေရ အမိန့်နှင့် စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှုများကို ရှောင်လွှဲ၍ ဘဝသစ်ထူနိုင်ရန်အတွက် ထိုင်းသို့ ဝင်ရောက်လာကြကာ အိမ်ရာအသစ်ဝယ်ယူခြင်းများလည်း ပြုလုပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အထူးသဖြင့် ထိုင်း၏ နာမည်ကျော် အပန်းဖြေနေရာဖြစ်သော ဖူးခက်ဒေသရှိ ကွန်ဒိုအတော်များများသည် ရုရှားများကြောင့် အဝယ်လိုက်လျက်ရှိပြီး အချို့မှာ ဝယ်ယူကာ အခြေချနေထိုင်လျက်ရှိကာ အချို့မှာ ရုရှားကို စွန့်ခွာရပါက အနာဂတ် အစီအစဉ်အနေဖြင့် ဝယ်ယူနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

ဖူးခက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၂ နိုဝင်ဘာလမှ ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီအတွင်း ဖူးခက်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည့် ရုရှားနိုင်ငံသား အရေအတွက်မှာ ၂ သိန်း ၃သောင်းကျော် ရှိပြီး အခြားနိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည့် ခရီးသွားအရေအတွက်နှင့် ယှဉ်ပါက အများဆုံး ပမာဏဖြစ်သည်။

ဖူးခက်သည် ယခင်ကတည်းက ရုရှားလူမျိုးများအကြိုက် ဆောင်းခိုသည့် နေရာဖြစ်ပြီး ယခုအခါတွင်မူ အိမ်ခြံမြေ ဈေးကွက်များပါ ပိုမိုအဝယ်လိုက်လျက်ရှိကာ အချို့မှာ ပုံမှန် ဆောင်းရာသီ အားလပ်ရက်ထက် ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်သော်လည်း ဆက်လက်နေထိုင်နေကြပြီဖြစ်သည်။

ဖူးခက်ရှိ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်တစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ရုရှား ဧည့်သည်များအနေဖြင့် ၃လ နေထိုင်လိုသူ၊ ၆လ နေထိုင်လိုသူ၊ ၁နှစ် နေထိုင်လိုသူဟူ၍ အမျိုးမျိုးရှိကြပြီး ကြွယ်ဝသည့် အသိုင်းအဝိုင်းများထဲက ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဖူးခက်ရှိ အဆင့်မြင့်ကွန်ဒိုငှါးရမ်းခမှာ ယခင်က တစ်လလျှင် ဒေါ်လာ ၁၀၀၀ သာရှိသော်လည်း ယခုအခါ ဈေး ၃ဆခန့် မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး တစ်လလျှင် ဒေါ်လာ ၆၀၀၀ ခန့် ငှါးရမ်းခရှိသည့် လုံးချင်း ဗီလာများမှာလည်း တစ်နှစ်စာ ကြိုတင်ငှါးရမ်းခြင်းများဖြင့် ပြည့်နေပြီဖြစ်သည်။

အရောင်းဈေးကွက်တွင်လည်း နိုင်ငံခြားသားများသို့ ရောင်းချပေးသော ဖူးခက်ရှိ ကွန်ဒိုအခန်း စုစုပေါင်း၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ရုရှားနိုင်ငံသားများက ဝယ်ယူထားပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရပြီး ပမာဏအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၂၅ သန်းခန့် ရှိကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတကာ၏ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် ရုရှားတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိသဖြင့် ငွေကြေးတက်နိုင်သူများသည် ထိုင်းကဲ့သို့ နေရာများသို့ မိသားစုလိုက် ပြောင်းရွေ့အခြေချရန် ကြိုးပမ်းခြင်းဖြစ်ပြီး လူငယ်အချို့မှာမူ အသွားလက်မှတ်တစ်ခုနှင့် ရောက်ရှိလာကာ စစ်မှုထမ်းခိုင်းခြင်းမှ ရှောင်လွှဲရန် ထွက်လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Al Jazeera, Reuters
Photo: Nikkei Asia

ပြည်ပပို့ကုန် သုံးလဆက်တိုက် ကျဆင်းခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည့် စာရင်းရှင်းတမ်းထွက်လာပြီးနောက် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာထက် ၁၄.၆ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရာကာ ပြည်ပပို့ကုန် ကျဆင်းမှု ၃လဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်း စီးပွားရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပြည်ပပို့ကုန်များမှ ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၁.၇ ဘီလီယံ ရရှိခဲ့ပြီး ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၁၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ကာ ပြည်တွင်းသို့ သွင်းကုန်တန်ဖိုးမှာမူ ၂၂.၈ ဘီလီယံခန့် တန်ဖိုးရှိသောကြောင့် ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ၁.၀၃ ဘီလီယံရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍထုတ်ကုန်များနှင့် စက်မှုကုန်ကြမ်းသီးနှံများ တင်ပို့မှသည် ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၁.၂ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ဝင်ငွေအားဖြင့် ၃.၅၉ ဘီလီယံသာ ရှိခဲ့သည်ဟု အချက်အလက်များက ဖော်ပြခဲ့သည်။

တင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့သော စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များတွင် အဓိကအားဖြင့် ဆန်၊ ပီလောပီနံထွက် ပစ္စည်းများ၊ ရာဘာ၊ စည်သွပ်ထားသော (သို့မဟုတ်) ပြုပြင်ထားသော အသင့်စား သစ်သီးများနှင့် သကြားတို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

သည့်အပြင် စက်မှုကဏ္ဍ ထုတ်ကုန်များလည်း အသီးသီးကျဆင်းနေသည်ကို တွေ့ရပြီး ကားနှင့် ၎င်းတို့၏ ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ၊ ရေနံထွက် ပစ္စည်းများ၊ ကွန်ပြူတာနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ အပါအဝင် ရွှေမဟုတ်သော အခြားကျောက်မျက်ရတာနာ ပစ္စည်းများပါ တင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ကမ္ဘာနှင့် အဝှမ်း စီးပွားရေး နှောင့်နှေးမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ထိုင်းကုန်စည်တင်ပို့မှုများ၏ အဓိက ဈေးကွက်ဖြစ်သော အမေရိကန်၊ ဥရောပ၊ တရုတ်နှင့် ဂျပန်တို့ရှိ စားသုံးသူများ၏ ဝယ်လိုစွမ်းအား ကျဆင်းသွားခြင်းက ယခုကဲ့သို့ ပို့ကုန် ကျဆင်းမှုကို ဖြစ်စေကြောင်း ပညာရှင်များက သုံးသပ်သည်။

နှစ်ချုပ်အစီအရင်ခံစာအရ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ ပို့ကုန် ၅.၅ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်နိုင်ခဲ့ပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ၂၈၇ ဘီလီယံအထိရှိသော်လည်း သွင်းကုန် ရာခိုင်နှုန်းမှာလည်း တိုးမြင့်ခဲ့ပြီး ပမာဏအားဖြင့် ၃၀၃ ဘီလီယံအထိ ရှိခဲ့သောကြောင့် ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ၁၆.၁ ဘီလီယံ ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်း စီးပွားရေး ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ ပို့ကုန် ၄ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်ရန် ရည်မှန်းချက် ချထားသည်ဖြစ်ရာ ၅.၅ ရာခိုင်နှန်ုးအထိ တိုးတက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ရည်မှန်းချက်ထက် ကျော်လွန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဒေသတွင်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် အကျိုးတူ ပေါင်းစည်းနိုင်မှု၊ အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍတို့ အတူတကွ ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့မှုများ၏ ရလဒ်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်း စီးပွားရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးက မီဒီယာများသို့ ဖြေကြားခဲ့သည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Bangkok Post
Photo: Vietnam Plus

၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် ထိုင်းအစိုးရ ဒေါ်လာ ၁၀၀ ဘီလီယံ ခွင့်ပြု

ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့သည် ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် ဒေါ်လာ ၁၀၀ ဘီလီယံ (ဘတ် ၃.၃၅ ထရီလီယံ) ဘတ်ဂျက်သုံးစွဲခွင့်ကို ပြီးခဲ့သည့် ကြာသပတေးနေ့က အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။

ဘတ်ဂျက်အသစ်သည် ယခင်နှစ်ထက် ၅.၁၈ ရာခိုင်နှုန်းပိုများလာခဲ့သည်ဟု ထိုင်းအစိုးရ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Anucha Burapachaisri ကပြောကြားခဲ့သည်။

ကူးယူဖော်ပြခြင်းခွင့်မပြုပါ။
Source: Reuters
Photo: Getty Images

ဗဟိုဘဏ်များ ချိတ်ဆက်ငွေလွှဲနိုင်မည့် နားလည်မှု စာချွန်လွှာကို အာဆီယံ နိုင်ငံ(၅)ခု ရေးထိုး

အဆိုပါ နားလည်မှု စာချွန်လွှာကို အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘာလီမြို့တွင် ကျင်းပသည့် G20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပါဝင်သည့် နိုင်ငံများမှာ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ထိုင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် စင်္ကာပူတို့ဖြစ်ကြသည်။

အဆိုပါ စာချွန်လွှာလက်မှတ်ရေးထိုးပွဲ အခမ်းအနားတွင် အင်ဒိုနီးရှား ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဋ္ဌ ပယ်ရီ ဝါဂျီယိုက ယခု သဘောတူစာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့သည့် ဒေသတွင်း ငွေကြေးဖလှယ်မှု ကွန်ရက်သည် QR ကုတ်အပေါ် အခြေခံသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားသည် ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ထိုင်းနှင့် အပြန်အလှန်ငွေလွှဲပြောင်းနိုင်သော QR ကုတ်စနစ်ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုအခါ နောက်ထပ် အာဆီယံ လေးနိုင်ငံဖြင့် ချိတ်ဆက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုစနစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာသို့ ပြောင်းလဲတွက်ချက်၍ ငွေလွှဲပြောင်းမှုစနစ်အစား သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၏ ငွေကြေးအပေါ် မူတည်တွက်ချက်သည့် စနစ်ကို အသုံးပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မစ္စတာ ပယ်ရီက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် အသေးစား ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှု စနစ်ကို စတင် အကောင်အထည်ဖော်မည်ဖြစ်သော်လည်း နောင်တွင် ကုန်သွယ်မှု အဆင့် ငွေလွှဲပြောင်းမှုမှသည် ဗဟိုဘဏ်အချင်းချင်း ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးများ လွှဲပြောင်းနိုင်သည့်အထိ အဆင့်မြှင့်တင်သွားရန်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ အခမ်းအနားသို့ အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတ ဂျိုကိုဝီဒိုက ဗီဒီယိုဖြင့် မိန့်ခွန်းပြောကြားပေးခဲ့ပြီး ယနေ့ လက်မှတ်ရေးထိုး သဘောတူခဲ့သော ဒေသတွင်း ငွေလွှဲပြောင်းမှု စနစ်သည် ကမ္ဘာ့အဆင့် ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှုသို့ တချိန်တွင် ရောက်ရှိနိုင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားသွားခဲ့သည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Bangkok Post
Photo: Reuters

ထိုင်းနိုင်ငံ၏စက်မှုလုပ်ငန်းများ ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကာလတိုးတက်နှုန်းအတိုင်းပြန်လည်ရောက်ရှိ

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်စည်းမျဉ်းများဖြေလျော့ပေးလိုက်ပြီးနောက် သြဂုတ်လတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စက်မှုတိုးတက်မှာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တိုးတက်မှုအမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ထိုင်းစက်မှုဖယ်ဒရယ် (FTI)က စက်မှုအညွှန်းကိန်းမှာ ဂျူလိုင်လ ၈၉.၀ မှ သြဂုတ်လတွင် ၉၀.၅ သို့အမြင့်ဆုံးရောက်ရှိလာခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ပုံမှန်အတိုင်းပြန်လည်ပတ်လာသောကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းမှာ ကိုဗစ်ကာလမတိုင်ခင် တိုးတက်မှုအတိုင်းရောက်ရှိလာခဲ့သည်ဟု FTI ဥက္ကဌ Kriengkrai Thiennukul ကဆိုသည်။ ထိုင်းအစိုးရသည် ယခုနှစ်အတွက် နိုင်ငံခြားခရီးသွား ၁၀ သန်းဝင်ရောက်ရန် မျှော်မှန်းထားသည်။

သို့သော် တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအရ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှေးကွေးခြင်း၊ ကုန်ကျစားရိတ်မြင့်တက်ခြင်း၊ အလုပ်သမားရှားပါးခြင်း၊ လုပ်ခလစာမြင့်တက်ခြင်းနှင့် microchips ပစ္စည်းပြတ်လပ်ခြင်း စသည့်ပြဿနာများကြောင့် စက်မှုတိုးတက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုများရှိနေသေးသည်ဟု ဥက္ကဌ Kriengkrai Thiennukul ကဆိုသည်။

ကူးယူဖော်ပြခြင်းခွင့်မပြုပါ၊
Source: CNA, Reuters/nh
Photo: Getty Images

ဒေဝါလီခံရန် လျှောက်လွှာတင်ခဲ့သော Thai AirAsia X

ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် နှစ်နှစ်နီးပါး လေကြောင်းခရီးစဉ် ပြေးဆွဲခြင်းကို ရပ်နားခဲ့ရပြီးနောက် Thai AirAsia X သည် ဒေဝါလီခံရန် တရားရုံးသို့ လျှောက်လွှာတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တရားရုံးမှလည်း လက်ခံအတည်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

AirAsia လေကြောင်းလိုင်း၏ လက်အောက်ခံ ဘတ်ဂျတ်လေကြောင်းလိုင်းဖြစ်၍ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အဓိကလည်ပတ်သော Thai AirAsia X သည် ကိုဗစ်ကြောင့် ဒေဝါလီခံရန် တင်ပြခဲ့သည့် တတိယမြောက် ထိုင်းလေကြောင်းလိုင်း ဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ရှေ့တွင် Thai Airways နှင့် Nok Air တို့သည်လည်း အလားတူ ဒေဝါလီခံရန် တင်ခဲ့ရဖူးသည်။

မိမိတို့လေကြောင်းလိုင်း၏ တင်ရှိနေသော ကြွေးမြီများမှာ အလွန်များပြားသည့်အတွက် ရင်းနှီးမြှပ်နှံငွေများ ထပ်မံရရှိရန် မမျှော်လင့်နိုင်တော့ရာ ယခုကဲ့သို့ ဒေဝါလီခံရန် တင်ပြ၍ အစိုးရ၏ ပြန်လည်ကုစားရေး ထောက်ပံ့ငွေ ရရှိရန် နည်းလမ်းသာ ကျန်တော့သဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချရခြင်းဖြစ်ကြောင်း Thai AirAsia X၏ ဒါရိုက်တာက ပြောပြသည်။

၎င်းတို့အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဒေဝါလီခံရန် အစီအစဉ်ကို စဉ်းစားနေသည်မှာ ကြာပြီဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ်များ ကောင်းစွာ ပြန်လည် လည်ပတ်ခြင်း မပြုနိုင်လျှင် ပြန်လည်ကုစားရေး အစီအစဉ်မှာ အထမမြောက်နိုင်သဖြင့် ယခုအချိန်အထိ စောင့်ဆိုင်းနေရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ယခုအခါ နိုင်ငံအများအပြားသည် ကိုဗစ်စည်းမျဉ်းများကို ဖြေလျှော့ပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ပြီး ခရီးစဉ်များလည်း ပုံမှန်လည်ပတ်နေပြီဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့သည် ပြန်လည်ကုစားရေး အစီအစဉ်ဖြင့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ကာ ကုမ္ပဏီ ရပ်တန့်မသွားရန် ပြန်လည်ကြိုးစားရမည်ဟု သူက ထပ်လောင်းပြောပြသည်။

Thai AirAsia X၏ ဝန်ထမ်း ၁ထောင်ကျော်ခန့်သည့် ယခု ဒေဝါလီခံသည့် ကိစ္စ၏ သက်ရောက်မှုကို ချက်ခြင်းခံရဦးမည် မဟုတ်ဘဲ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး အဆင့်များ စတင်လည်ပတ်သည့် အချိန်မှသာ ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် မည်သို့ ဆက်သွားမည်ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ မဖြစ်ခင်က ၎င်းတို့ လေကြောင်းလိုင်းတွင် ကိုယ်ထည်အကြီးစား ခရီးသည်တင်လေယာဉ် ၁၂စီးရှိပြီး ယခုအခါ ကုန်ကျစရိတ်များကို လျှော့ချသည့်အနေဖြင့် ၈ စီးသာ လည်ပတ်ပြေးဆွဲနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ကုမ္ပဏီ ပြန်လည် တည်ဆောက်သည့် အဆင့်တွင် ကုန်ကျစရိတ်များ ထပ်မံလျှော့ချရန် တရားရုံးက အမိန့်ချပါက ထိုအတိုင်း လိုက်နာရမည်ဖြစ်သည်။

ယခု Thai AirAsia X၏ ဒေဝါလီခံရန် လျှောက်တင်မှုသည် ထိုင်းတွင် လည်ပတ်နေသည့် AirAsia၏ လက်အောက်ခံ အခြားကုမ္ပဏီများဖြစ်သော Thai AirAsia နှင့် Asia Aviation Plc တို့အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိမည်မဟုတ်ဘဲ ၎င်းတို့သည် သီးခြား လည်ပတ်နေသော ကုမ္ပဏီများ ဖြစ်သည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Bangkok Post
Photo: Planespotters.net

လာမည့် မိုးရာသီအတွက် မြေဆီများ ဝယ်ယူရန် ဆော်ဒီနှင့် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ

မကြာမီတွင် မိုးရာသီ စိုက်ပျိုးချိန် ရောက်ရှိတော့မည်ဖြစ်ရာ ယခုနှစ်တွင် ရုရှား-ယူကရိန်း အရေးကြောင့် လုံလောက်သည့် မြေသြဇာများ မရရှိသည့်အတွက် အခြားနည်းလမ်းအနေဖြင့် ဆော်ဒီမှ ဓါတ်မြေသြဇာများ ဝယ်ယူတင်သွင်းရန် သဘောတူညီခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သည်။

အဆိုပါ သဘောတူညီမှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သလို နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးလည်းဖြစ်သည့် ဒွန် ပရာမတ်ဝီနိုင်း၏ ဆော်ဒီနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သော ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီမှုများထဲမှ တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီတွင် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာရွတ်နှင့် ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမ္မက် ဘင်ဆယ်လ်မန် ဘင်အဗ္ဗဒူရာဇစ် တို့ ဆော်ဒီနိုင်ငံတွင် တွေ့ဆုံ၍ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကြာ ဝေးကွာနေခဲ့သည့် ဆော်ဒီနှင့် ထိုင်းတို့၏ သံတမန်ရေးကို ပြန်လည်ထူထောင်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကာ ယခု ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး၏ ခရီးစဉ်သည် အဆိုပါ သဘောတူညီမှုများ၏ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၏ အဆိုအရ မစ္စတာဒွန်သည် ၎င်း၏ ခရီးစဉ်အတွင်း ဆော်ဒီမှ ဓါတ်မြေသြဇာများ ဝယ်ယူမှု စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုနိုင်ရန် ဦးစားပေး ကြိုးစားခဲ့ကြောင်းနှင့် အကြောင်းမှာ ယခင်မှာယူနေကြဖြစ်သော ရုရှားသည် ပဋိပက္ခများကြောင့် လိုသလောက် ဝယ်ယူရန် ခက်ခဲနေသောကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှုဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ၎င်းတို့ နိုင်ငံသည် နှစ်စဉ် ဓါတ်မြေသြဇာ တန်ချိန် ၅သန်းခန့် သုံးစွဲလေ့ရှိသော်လည်း နိုင်ငံတွင်း ထုတ်လုပ်နိုင်မှုမှာ အဆိုပါ သုံးစွဲမှု၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပြီး လိုအပ်သည့် ဓါတ်မြေသြဇာများကို အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ၊ တရုတ်၊ ကနေဒါနှင့် ရုရှားတို့မှ တင်သွင်းရလေ့ရှိသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဆော်ဒီနှင့် ထိုင်းတို့၏ ဓါတ်မြေသြဇာ ဝယ်ယူမှု သဘောတူညီချက်တွင် အခရာကျခဲ့သူမှာ ဆော်ဒီ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးဖြစ်ပြီး သူသည် ထိုင်းကဲ့သို့ပင် အခြားသော နိုင်ငံများမှ ဓါတ်မြေသြဇာ ဝယ်ယူရန် ကမ်းလှမ်းမှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း ထိုင်းကို ဦးစားပေး ရောင်းချရန် စီစဉ်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သူဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က ပြောပြခဲ့သည်။

သည့်အပြင် ဆော်ဒီ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု ဝန်ကြီးသည် သူ၏ လက်အောက်ရှိ ဌာနများနှင့် ဆော်ဒီရှိ ဓါတ်မြေသြဇာ ထုတ်လုပ်သူများ၊ ဖြန့်ဖြူးသူများကို ထိုင်းကုန်သည်ကြီးများ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဆာနန်း အန်ဂူဘော့ကူနှင့် တွေ့ဆုံ၍ အသေးစိတ် ဆွေးနွေးသွားရန် ညွှန်ကြားထားကြောင်း သိရသည်။

များမကြာမီတွင် ဆော်ဒီ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု ဝန်ကြီးဌာနက ကြီးမှူး၍ ထိုင်းကုန်သည်ကြီးများ အသင်းက ကုမ္ပဏီပေါင်း ၄၀ ခန့်နှင့် ဆော်ဒီမှ ကုမ္ပဏီပေါင်း ၁၄၀ ခန့်တို့သည် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုနှင့် ခရီးသွားလာမှု ကဏ္ဍများကို တိုးမြှင့်ရန် ဖိုရမ်တစ်ခုပြုလုပ်ဆွေးနွေးသွားရန် ရှိကြောင်း ကုန်သည်ကြီးများ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ မစ္စတာ ဆာနန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Bangkok Post
Photo: Bangkok Post

Lazada အွန်လိုင်းရှော့ပင်းကို သပိတ်မှောက်ရန် ထိုင်းတော်ဝင် တပ်မတော်ထုတ်ပြန်

ထိုင်းတော်ဝင်မိသားစုကို ပြောင်လှောင်သော ကြော်ငြာဗီဒီယိုအား လွှင့်တင်ခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် Lazada အွန်လိုင်းရှော့ပင်းကို ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်ရှိ စစ်သည်များအားလုံး အသုံးမပြုကြရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်လိုက်ကြောင်း သိရသည်။

Lazada အွန်လိုင်းရှော့ပင်းသည် စင်္ကာပူအခြေစိုက်ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှတွင် လူသုံးများသော အွန်လိုင်းရှော့ပင်းဖြစ်ကာ ယခုအမိန့်ကြောင့် ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်ရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေဆဲ ၂သိန်း ၄သောင်း အရေအတွက်ရှိသော စစ်သည်များအနေဖြင့် Lazada အွန်လိုင်းရှော့ပင်း၏ အပလီကေးရှင်းနှင့် ဝဘ်ဆိုက်များကို အသုံးပြုနိုင်တော့မည် မဟုတ်ပါ။

Lazada အနေဖြင့် အဆိုပါ အငြင်းပွားဖွယ် ကြော်ငြာကို မေလ ၅ရက်နေ့တွင် ဆိုရှယ်မီဒီယာတစ်ခုဖြစ်သည့် TikTok တွင် စတင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်းဘုရင်ကို ထောက်ခံအားပေးသည့် သူများက ဝိုင်းဝန်ဝေဖန် ကြရာမှ ယခုကဲ့သို့ ကြေငြာချက် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

တော်ဝင်မိသားစုကို ထောက်ခံသူများ၏ အဆိုအရ အဆိုပါကြော်ငြာတွင် ဝှီးချဲပေါ်ထိုင်နေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦးပါဝင်ပြီး ယင်းသည် ဘုရင်ကြီး ဝဇီရာလောင်ကွန်း၏ အငယ်ဆုံး ညီမဖြစ်သော မင်းသမီး ချူလာဟွန်းကို ရည်ရွယ်လိုခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် သူမသည် ကိုယ်ခံအား ဖောက်ပြန်မှု ရောဂါကြောင့် ဝှီးချဲကို အမြဲအသုံးပြုနေရသူဖြစ်သည်။

ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီး သီရိချန်က အဆိုပါ ဗီဒီယိုသည် တော်ဝင်မိသားစုကို တိုက်ခိုက်လိုသည်မှာ ထင်ရှားကြောင်းနှင့် ထိုင်းလူမှုအဖွဲ့အစည်းအတွင်း စည်လုံးမှုကို ပြိုကွဲစေနိုင်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ထုတ်ပြန်ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသွားခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးက အစိုးရပိုင်းအနေဖြင့် အဆိုပါ ဗီဒီယိုအတွက် Lazada အပြင် ကြော်ငြာရိုက်ကူးသည့် ကုမ္ပဏီနှင့် သရုပ်ဆောင်များကိုပါ အရေးယူမှု တစုံတရာပြုလုပ်သွားရန် အစီအစဉ်ရှိကြောင်း သတင်းထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ဖြေကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် တော်ဝင်မိသားစုများကို ဥပဒေအရ တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ကာကွယ်ထားပြီး တော်ဝင်မိသားစုကို လှောင်ပြောင်ခြင်း၊ ဝေဖန်ခြင်း၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ပါက ထောင်ဒဏ် ၁၅နှစ်အထိ ချမှတ်နိုင်ရန် ဥပေဒေထုတ်ပြန်ထားသည်။

Lazada အနေဖြင့် ဝေဖန်မှုများ စတင်ထွက်ပေါ်စဉ်က ယခုဖြစ်ရပ်အတွက် တောင်းပန်ကြောင်းနှင့် နောက်ဆိုလျှင် ပိုမိုဂရုစိုက်ပါမည့်အကြောင်း စာထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း ယခု ထိုင်းတော်ဝင်တပ်မတော်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် ပတ်သတ်၍မူ တုံ့ပြန်မှု တစုံတရာမရှိသေးပါ။

ရိုက်တာသတင်းဌာန၏ အဆိုအရ ထိုင်းတော်ဝင် မိသားစုပိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပါအဝင် လုပ်ငန်း ဒါဇင်ဝက်ခန့်သည်လည်း တော်ဝင်တပ်မတော်ကဲ့သို့ပင် Lazada ကို ဆက်လက်အသုံးပြုခြင်းမှ ရပ်တန့်ထားကြောင်း သိရသည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: BBC, Reuters
Photo: Asia News Network

၃၃နှစ်ကြာ ပြတ်တောက်ခဲ့သည့် သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သော ဆော်ဒီနှင့် ထိုင်း

လွန်ခဲ့သည့် ၃၃နှစ်က ဆော်ဒီနိုင်ငံ၏ တော်ဝင် စိန်ထည်များကို ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်ဦးက ခိုးယူထွက်ပြေးခဲ့ပြီးနောက် ထိုအမှုကို စုံစမ်းခဲ့သည့် ဆော်ဒီနိုင်ငံသား ၄ဦး ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ဆော်ဒီက ထိုင်းနှင့် သံတမန် ဆက်ဆံရေးကို ဖြတ်တောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲသည့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာရွတ်သည် ဆော်ဒီနိုင်ငံ၏ မြို့တော် ရီရတ်ဒ် သို့ရောက်ရှိ၍ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင်ဆယ်မန် နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့် ၁၉၈၉နှင့် ၁၉၉၀ နှစ်များအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များအတွက် အလွန်နောင်တရခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။

၁၉၈၉ခုနှစ်က ကရန်ကရိုင် တီချာမွန် အမည်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်ဦးသည် ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသား ဖိုင်ဇယ်၏ ဒေါ်လာ သန်း ၂၀ တန်ဖိုးရှိ စိန်ထည်များကို ခိုးယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ဆော်ဒီမှ ထွက်မပြေးခင်တွင် စိန်ထည်များကို ထိုင်းသို့ အရင်ရောက်အောင် ပို့ဆောင်ခဲ့လေသည်။

ထို့နောက် တီချာမွန်သည် ထိုင်းသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ အဆိုပါ စိန်ထည်များကို ဝယ်လက်တစ်ဦးထံသို့ ရောင်းချခဲ့ပြီး ထိုင်းရှိ ဆော်ဒီသံအရာရှိ သုံးဦးသည် စိန်ထည်များ၏ နောက်သို့ ခြေရာခံ စုံစမ်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် မကြာမီမှာပင် အဆိုပါ သံအရာရှိ ၃ဦးသည် စုံစမ်းနေစဉ်အတွင်း သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီး လုပ်ကြံသူကိုလည်း ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ချေ။

ထိုအချိန်အတွင်း ခိုးယူခံခဲ့ရသည့် စိန်ထည်များကို ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ပြန်လည်ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ခဲ့သော်လည်း ဆော်ဒီမှ ပြန်လည်ဆန်းစစ်သော အခါ ပုံစံတူပြုလုပ်ထားသည့် အတုများသာ ဖြစ်ခဲ့လေသည်။

အဆိုပါ စိန်ထည်များတွင် အလွန်ရှားပါးသည့် စိန်ပြာကြီး တစ်လုံးလည်းပါဝင်လေရာ ထိုခေတ်က ယင်းအမှုကို “ဆော်ဒီ စိန်ပြာကြီး အမှု” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ကြပြီး ယင်း စိန်ပြာကြီးသည် ယနေ့အချိန်အထိ ပြန်မတွေ့ရှိခဲ့သေးကြောင်း သိရသည်။

သည့်နောက်တွင် ဆော်ဒီ စီးပွားရေး သမားတစ်ဦးသည် ကိုယ်တိုင်အိတ်စိုက်၍ ပျောက်ဆုံး ရတနာများကို ပြန်လည်ရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း သူသည်လည်း ရှေ့လူများ ကဲ့သို့ပင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ရပါသည်။

ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့သည် ဆော်ဒီနိုင်ငံသား လေးဦး အသတ်ခံခဲ့ရသည့် ဖြစ်စဉ်အတွက် ထိုစဉ်အချိန်မှ ယနေ့အထိ မည်သူ့ကိုမှ တရားခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။

ထိုင်းမီဒီယာများကတော့ ထိုင်းအကြီးပိုင်း အာဏာပိုင်များ၏ ကတော်များသည် ပျောက်ဆုံးသွားသည့် စိန်ထည်များဟု ယူဆရသည့် စိန်ထည်များ ဝတ်ဆင်ထားသည်ကို မျက်မြင်တွေ့ရှိခဲ့သူများ ရှိသည်ဟု ထုတ်ဖော်ရေးသားထားခဲ့ဖူးပြီး ယင်းရတနာပျောက်ဆုံးမှုကြီးတွင် အာဏာပိုင်များနှင့် ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့များ ပါဝင်ပတ်သတ်နေကြောင်း အားလုံးက ယူဆလျက်ရှိကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် တွေ့ဆုံမှုတွင် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာရွတ်က ပြီးခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များအတွက် သက်သေအသစ်များ ရရှိသွားရန် ပြန်လည်စုံစမ်းသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အချက်အလက်အသစ်များ ရရှိပါက ဆော်ဒီအာဏာပိုင်များကို ပြန်လည်အကြောင်းပြန်မည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပြန်လည်ထူထောင်အပြီးတွင် နှစ်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များသည် မကြာမီအချိန်၌ သံအမတ်ကြီးများ အပြန်အလှန်ခန့်အပ်သွားရန် သဘောတူခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ဆော်ဒီသည် ဟိုတယ်၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍများအတွက် ကျွမ်းကျင်လုပ်သား ၈သန်းခန့် အလိုရှိနေကြောင်း သိရပြီး ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ဆော်ဒီ၏ ထိုကွက်လပ်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်လျက်ရှိသည်။

ဆော်ဒီလေကြောင်းလိုင်းသည်လည်း မေလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ခရီးစဉ်များ ပြန်လည်ပြေးဆွဲတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုသွားခဲ့သည်။

ကူးယူဖော်ပြခွင့်မပြုပါ။
Source: Business Insider, Al Jazeera, ABC News
Photo: The Independent